LED Aydınlatma Nedir? Enerji Verimliliği ve Tasarruf Avantajları

Günümüzde kısa süreli elektrik kesintileri bile birçok soruna yol açarken geçmişte sadece mum ve gaz lambaları ile aydınlatma ihtiyacının karşılandığını düşünmek oldukça şaşırtıcı. Aydınlatma sistemlerinin kullanımı bugün adeta toplumun temel ihtiyaçlarından biri haline geldi.

Aydınlatma sistemlerinin bu kadar yaygın kullanımı ise bu teknolojilerin enerji verimliliği ve çevreye olan etkilerini, düşünülmesi gereken bir konu haline dönüştürdü. Hala yaygın olarak kullanılan akkor ve CFL ampullerle kıyaslandığında çok daha çevre dostu ve verimli LED aydınlatma teknolojileri öne çıkarken bu konu hakkında merak edilenlerle de bir hayli arttır. Sizin için hazırladığımız içerikte LED aydınlatma teknolojisini ve neden bu teknolojiyi tercih etmeniz gerektiği hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz.

LED Aydınlatma Nedir? Temel Çalışma Prensibi

Işık yayan diyot açılıma sahip LED (Light Emitting Diode) teknolojisinin ortaya çıkışı 1920’lere dayanır. İlk olarak 1927’de Oleg Losev tarafından icat edilen LED teknolojisinin, ancak 1962 yılında pratik olarak uygulanabilir sonuçları ortaya çıktı. Günümüzde LED teknolojisi, aydınlatmadan ekran sistemlerine kadar birçok farklı alanda kullanılmaktadır.

Yarı iletken olan LED’ler üzerlerinden akım geçirildiğinde ışık yayarlar. Işıkların rengini belirleyen ise üretimleri sırasında kullanılan yarı iletken malzemenin türüdür. Üzerinde büyük delik yoğunluklu P tipi yarı iletken ile büyük elektron yoğunluklu N tipi yarı iletken bulunan LED’ler yeterli voltaj uygulandığında elektronlar ve delikler birleşerek ışık üretir. Çoğu zaman LED üretiminde kırmızı, sarı ve turuncu ışık yayan alüminyum galyum indiyum fosfit alaşımı ile beyaz, mavi ve yeşil ışık yayan indiyum galyum nitrür alaşımı kullanılır.

LED Teknolojisinin Geleneksel Aydınlatmaya Göre Avantajları

Geleneksel aydınlatma teknolojilerinden LED aydınlatmaya geçiş, özellikle evlerde çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. LED aydınlatmanın, geleneksel akkor ve floresan ampullere kıyasla enerji tasarrufu sağladığı düşünülse de, aslında birçok avantajı bulunmaktadır.

LED ampuller, akkor ampullere kıyasla en az %75 ve CFL ampullere kıyasla ise %70 daha az enerji kullanır. Üstelik geçmişte akkor ampullere kıyasla daha pahalı fiyat etiketine sahip olsalar da günümüzde aradaki fark neredeyse ortadan kalktı. Bir diğer fark yaratan avantaj ise LED ampullerin uzun ömürlü olmasıdır. LED ampuller 50.000 saat gibi bir ömür sunarken akkor ampullerde bu değer maksimum 2.000 saattir. Tüm bunlara akkor ampullerin aşırı ısı üretimi ve özellikle CFL ampullerin içerisindeki çevreye zararlı kimyasallar eklendiğinde LED ampuller, açık ara avantajlı konuma gelir.

LED Aydınlatmada Enerji Verimliliği ve Tasarruf

LED teknolojisinin en öne çıkan özelliği hiç şüphesiz sağladığı enerji tasarrufudur. Halk arasında da enerji tasarruflu ampullerden söz edildiğinde akla ilk olarak LED ampuller gelir. Sanılanın aksine tüm dünyadaki enerji tüketimi ele alındığında büyük bir çoğunluğun aydınlatma ihtiyacına ayrıldığı görülebilir. Durum böyle olunca aydınlatma konusunda elde edilen ufak bir tasarruf dahi büyük etkilere yol açabilir.

Akkor aydınlatmalara kıyasla LED ampuller %90 daha az enerji tüketimine sahiptir. Aydınlatma sistemlerinin büyük bir çoğunluğunda LED teknolojisine geçiş yapıldığı varsayıldığında sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde 2035 yılına kadar yıllık 569TWh’ye varan enerji tasarrufu ön görülüyor. Daha net anlaşılması adına bu değer 1.000 MW’lık üretim gücüne sahip 92’den fazla enerji santralinin yıllık enerji üretimine denk gelir.

LED Aydınlatma Çeşitleri ve Kullanım Alanları

LED aydınlatma kullanmaya karar verdiğinizde tercih konusunda oldukça fazla seçeneğe sahip olduğunuz söylenebilir. LED kullanım alanları da bir hayli fazladır. Dekoratif bir aydınlatma unsurundan dış mekân aydınlatmasına kadar aklınıza gelebilecek her alanda LED teknolojini kullanmanız mümkündür.

LED seçimi gerçekleştirirken kullanacağınız alanı da göz önüne alarak karar vermeniz gerekir. Alışkın olunan ampuller ve floresan tüplerin yerini alması için üretilen genel amaçlı LED ampullerin yanı sıra dekoratif amaçlı kullanıma yönelik üretilen mum, alev ve Edison LED’leri yaygın olarak tercih edilen LED çeşitleri olarak öne çıkar.

Rafları, sanat eserlerini ve belirli bir nesneyi aydınlatmak için tercih edilebilen spot ışıklar, dış mekânda büyük bir alanı aydınlatmak için kullanılan projektörler, onlarca farklı amaç için kullanılabilen LED ışık şeritleri ve ışık zincirleri, akıllı LED’ler ve belirli bir amaç için üretilmiş özel LED’ler tercih edebileceğiniz diğer LED aydınlatma seçenekleridir.

Doğru LED Seçimi: Dikkat Edilmesi Gerekenler

Aydınlatma her ne kadar bir ihtiyaç olsa da aynı zamanda yaşam alanlarını renklendirmek için de önemli bir yere sahiptir. Bulunduğunuz ortamın ambiyansı, ruh halinizden çalışma performansınıza kadar birçok farklı etkiye sahiptir. Bu nedenle de LED seçimi konusunda oldukça dikkatli olmalısınız.

LED aydınlatma kullanırken LED ampuller, şerit LED’ler, spotlar gibi birçok seçeneğe sahipsiniz. Ancak aydınlatma konusunda dikkat etmenizin gereken iki farklı değer bulunur. Bunlar aydınlatmanın lümen değeri ve renk sıcaklığıdır.

Aydınlatmanın sunduğu parlaklık değerini belirtmek için ölçü birimi olarak lümen kullanılır. Bugün hala bir ampul satın almak istediğinizde kutu üzerinde watt cinsinden bir değer görebilirsiniz. LED watt hesaplama kafa karışıklığına neden olabileceğinden lümen değeri daha doğru bir değerlendirme yapmanıza yardımcı olabilir. Aydınlatma ihtiyacınıza ve kullanacağınız ortamın büyüklüğüne göre lümen değerini belirleyebilirsiniz.

Lümen değeri ne kadar büyükse aydınlatmanın sunduğu parlaklık değeri de o kadar yüksek olacaktır. Küçük alanlarda 500 lümen, yaşam alanlarında 1000-2000 lümen, mutfak ve çalışma odası gibi aydınlatmanın daha önemli olduğu alanlarda ise 4000 lümene kadar olan değerler ideal olacaktır.

Bir diğer dikkat edilmesi gereken konu olan renk sıcaklığı ise kelvin cinsinden belirtilir. Çoğu zaman beyaz ışık, sarı ışık veya günışığı gibi adlandırılsa da kelvin değerlerine dikkat ederek aradığınız aydınlatmayı bulabilirsiniz.

Sıcak, samimi ortamlar için amber ve yumuşak beyaz arası olan 2.500K - 3.000K, mutfak ve banyolarda daha net görüş sağlayan mekanlar için sıcak beyaz ve parlak beyaz ışık sağlayan 3.500K - 4.000K ve işyeri, sınıf, sergi gibi aydınlatma ihtiyacı yüksek alanlar için ise günışı olarak adlandırılan, mavi tonlarının daha ağır bastığı 5.000K - 6.500K değerlerini dikkate alarak tercih yapabilirsiniz.

LED Aydınlatmanın Çevresel Etkileri ve Sürdürülebilirlik

Ev, işyeri ve şehirlerde farkında olunmasa da enerji tüketiminin büyük bir kısmı aydınlatma sistemlerine aittir. Doğal olarak aydınlatma ihtiyacının çevreye etkileri de bir hayli yoğundur. Toplumun büyük bir çoğunluğu tarafından enerji verimli aydınlatma teknolojisi olarak bilinen LED aydınlatmalar, sürdürülebilir bir geleceğin anahtarlarından biridir.

Akkor ve CFL aydınlatmalara kıyasla düşük enerji tüketimiyle öne çıkan LED aydınlatmalar, minimum enerji kaybı ile ışık üretir. Geleneksel aydınlatma teknolojilerinde ise enerjinin büyük bir kısmı ısı enerjisi olarak ortama dağılır ve bu kayıpla birlikte bazı sistemlerde soğutma için de ek enerji kullanımına olan ihtiyacı ortaya çıkarır. Enerji tüketiminin düşük olmasıyla birlikte karbon ayak izinin azaltılmasına katkı sağlar. Üstelik LED aydınlatmaların olumlu yönleri enerji verimliliği ile sınırlı değildir.

LED ampuller, akkor ve CFL ampullere kıyasla çok daha uzun ömürlüdür. Geleneksel olarak tabir edilen akkor ampuller ortalama 1.000 saat ve CFL ampuller ise 10.000 saat ömre sahiptir. Bu aydınlatma teknolojileriyle kıyasladığında LED ampullerin ortalama 50.000 saatlik kullanım ömrü farkı açıkça gösterir. LED aydınlatmaların daha uzun ömürlü olması bütçenizi korurken aynı zamanda ortaya çıkan atık miktarını da kayda değer bir şekilde azaltır. CFL ve floresan ampullerin içerisindeki toksik maddelerin çevreye olan olumsuz etkileriyle kıyaslandığında herhangi bir kimyasal kullanmayan LED aydınlatmalar çevreye duyarlılık konusunda çok daha ön plana çıkar.